این خطبه از مهم ترین و بحث انگیزترین خطبه های نهج البلاغه است چرا که مسائل مربوط به خلافت بعد از رسول اکرم(ص) را بی پرده شرح می دهد و در عین کوتاهی یک دوره ی تاریخ اسلام مربوط به عصر خلفای نخستین در آن آمده است. نکات مهمی در این خطبه وجود دارد که در هیجچ یک از خطبه های نهج البلاغه نیست. تحلیل های دقیق،عالمانه و روانشناسانه ای که حضرت از ویژگی های شخصیتی و مدیریتی خلفای سه گانه ارائه میدهند،حاوی نکات مهم و کلیدی فراوانی است. این خطبه به (شقشقیه) معروف است.این نام از جمله آخر خطبه گرفته شده است آنجا که امام (ع) در پاسخ ابن عباس برای ادامه خطبه باه او فرمود: تلک شقشقه هدرت.."این شعله آتشی بود که از دل زبانه کشید و فرو نشست..."بدین ترتیب درخواست ابن عباس برای ادامه ی خطبه ی رد شد.چرا که حال و هوایی که امام را برای بیان آن سخنان مهم وحساس آماده کرده بود تغییر یافت. و با برخاستن فردی که نامه ای به امام داد فکر امام را متوجه مسائل دیگر ساخت.امام در این خطبه علت سکوت سنگین 25 ساله ی خود را چنین بیان می فرماید:

"...و پیوسته در این اندیشه بودم که آیا با دست بریده(و نداشتن یار و یاور به مخالفان) حمله کنم یا بر این تاریکی کور صبر نمایم.همان ظلمت و فتنه ای که بزرگسالان را فرسوده ، کودکان خردسال را پیر ، و مردم با ایمان را تا واپسین دم زندگی و لقای پروردگار رنج میدهد.سر انجام دیدم بردباری و شکیبایی در برابر این مشکل ، به عقل و خرد نزدیک تر است.پس صبر کردم در حالی که گویی در چشمم خاشاک بود و استخوان راه گلویم را گرفته بود..."

امام(ع) ابوبکر را شخصیتی میدانند که علی رغم آگاهی بر برتری علی (ع) و شایستگی حضرت بر خلافت،این جامه را پوشید.و در مدت خلافتش از مردم می خواست که عذرش را بپذیرند در عین حال هنگام مرگ خلا فت را به عنوان پاداش به خلیفه ی دوم "عمر" سپرد.و بدین سان هر دو از شتر خلافت دوشیدند.

از دیدگاه امام(ع) خلیفه ی دوم مجموعه ای از خشونت،سخت گیری،اشتباه،و پوزش طلبی بود. که مردم در طول حکومت وی در رنج و ناراحتی بودند.و دچار عدم تعادل و عدم ثبات و دورویی شدند.حضرت همچنین از شورای 6نفره ای که عمر برای تعیین خلیفه بعد از خود تشکیل داد انتقاد می کند.

ثروت اندوزی، شکم بارگی،حزب و جناح بازی و عدم توجه به شایستگی ها در نصب مدیران از ویژگی های بارز خلیفه سوم است که امام به آنها اشاره دارند و همین عوامل را از موجبات قتل عثمان می دانند.

 امام در فرازهای پایانی خطبه، حضور فراوان بیعت کنندگان که باعث اتمام حجت بر امام(ع) گردید و نیز عهدی که خداوند از دانشمندان مبنی بر عدم سکوت در برابر شکم بارگی ظالمان و گرسنگی مظلومان گرفته است را از مهمترین دلایل پذیرش حکومت می دانند:

"اگر حضور فراوان بیعت کنندگان نبود و یاران حجت را بر من تمام نمی کردند و اگر خداوند از علما عهد و پیمان نگرفته بود که در برابر شکم بارگی ستمگران و گرسنگی مظلومان سکوت نکنند؛مهار شتر خلافت را بر کوهان آن انداخته رهایش می ساختم و آخرینش را به همان جام اولینش سیراب می کردم و در آن هنگام در می یافتید که ارزش این دنیای شما در نظر من از آب بینی بزغاله ای کمتر است. (سلام خدا و تحیات فرشتگانش براول مظلوم مقتدرعالم امیرالمومنین امام علی "ع")

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: